- Ο Ελληνισμός κατάφερε να συντονίσει την πρώτη πετυχημένη επανάσταση στην Ευρώπη. Εκτός συνόρων και ορίων που τέθηκαν σε εδάφη από τη διπλωματική ιστορία, ο Ελληνισμός έζησε και μεγαλούργησε.
Πριν 196 χρόνια έλαβε χώρα η Ελληνική Επανάσταση.
Μετά από περίπου τέσσερις αιώνες τουρκοκρατίας, η Ελλάδα ξεκινάει την ιστορία της ως μια οντότητα.
Όλα ξεκίνησαν από την αίσθηση που υπήρχε ανάμεσα στους... υποτελείς – τότε – στην οθωμανική αυτοκρατορία Έλληνες, πως «διοικούνται από υποδεέστερους». Μολονότι ο αναλφαβητισμός σάρωνε τους Έλληνες της Υψηλής Πύλης, είχαν μια αυθόρμητη πίστη ότι έχουν μια κοινή – μεταξύ τους – καταγωγή και μια τεράστια διαφορά (στην αίσθηση ετεροπροσδιορισμού) με τους Οθωμανούς.
Μολονότι οι ομάδες μεταξύ των Ελλήνων είχαν έριδες, είχαν μια κοινή αίσθηση ότι πρώτα έπρεπε να είναι ελεύθεροι. Η σύγκριση περιόδων, είναι αντiεπιστημονική στην Ιστορία. Παρόλα αυτά, όπως ένας άνθρωπος είναι ο ίδιος οργανισμός (μαζί με τις εξελίξεις του ανά ηλικιακό στάδιο) από βρέφος μέχρι την τρίτη ηλικία, έτσι συμβαίνει και με τα έθνη. Στην Συμφωνία της Κορίνθου, το 481π.Χ, πριν το έπος των Θερμοπυλών και την αρχή της ήττας των Περσών, οι ελληνικές πόλεις ομολογούν πως κατόπιν του περσικού κινδύνου, θα λύσουν τις όποιες διαφορές είχαν μεταξύ τους. Πάντα είναι διαφορετικά (ανά χρονική περίοδο) μα πάντα έχουν μια κοινή αφετηρία. Αυτήν που σήμερα έχουμε ξεχάσει.
Ο Ελληνισμός που έζησε σε κάθε στεριά και θάλασσα
Η Ελληνική Επανάσταση, συντονίσθηκε εκτός του σημερινού ελλαδικού κορμού. Τα σύνορα ήταν πάντα μικρά τον Ελληνισμό μέχρι οι λόγοι του Ισοκράτη να πείσουν τον Φίλιππο Β’ και να προβάλλουμε τον Ελληνισμό έξω από τα όρια του χώρου. Ο Ελληνισμός κατάφερε να συντονίσει την πρώτη πετυχημένη επανάσταση στην Ευρώπη. Εκτός συνόρων και ορίων που τέθηκαν σε εδάφη από τη διπλωματική ιστορία, ο Ελληνισμός έζησε και μεγαλούργησε. Ο Ελληνισμός είναι ταυτισμένος με την εξωτερική πολιτική καθώς έζησε στην εξωστρέφεια. Στην «τόλμη και στην περιέργεια» όπως αναφέρθηκε στον Επιτάφιο.
Σήμερα οφείλουμε να αναγνώσουμε τις εξελίξεις στην περιοχή μας και να διαλέξουμε τους ορθούς συμμάχους χωρίς να προσδεθούμε σε κάποιο άρμα. Η Ελληνική Επανάσταση πέραν του να μας θυμίζει το ηρωικό μεγαλείο το οποίο λύγισε ακόμη και τον υπασπιστή της Ιεράς Συμμαχίας, Μέττερνιχ, έχει να μας διδάξει τα λάθη που έγιναν μετά από αυτήν. Σήμερα μοιάζουμε πάλι να έχουμε χάσει την πορεία μας στο εσωτερικό μας επειδή ακριβώς δεν χρησιμοποιούμε την πυξίδα μας, να δούμε ποιοί είμαστε για τον έξω κόσμο και τον περιφερειακό μας περίγυρο. Ελλάδα χωρίς Κύπρο, Αίγυπτο, χωρίς ευρωπαϊκό Νότο, χωρίς Βαλκάνια, χωρίς Εύξεινο Πόντο, Ελλάδα χωρίς ενεργή Ομογένεια, δεν μπορεί να υπάρξει. Μια όμως τέτοια επίτευξη (περιφερειακή ανασυγκρότηση του χώρου μας) δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν έχουμε μια στρατηγική. Και για να έχουμε στρατηγική, πρέπει να έχουμε βούληση και όραμα. Δηλαδή, μια «ιδεολογία» που να εξυπηρετεί την Ελλάδα και το ρόλο της στο σύγχρονο κόσμο.
Η Επανάσταση κατά της κουλτούρας του αδυνάτου
Στην Ελλάδα, από τη μεταπολίτευση κυριάρχησαν «μεσόκοπα» και γηρασμένα ιδεολογικά προτάγματα. Αυτό επηρέασε το εσωτερικό της χώρας. Ένας λαός άφοβων ανθρώπων, οικονομικών μεταναστών, πολιτών που αρνήθηκαν την ήττα κατά τη διάρκεια όλων των πολέμων του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, έχασε τη θέση του. Η ιδεολογική ηγεμονία της χώρας μετά τον Β’ Π.Π, επηρέασε την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας. Περιόρισε το φάσμα των ιδεών που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν μια Θεωρία Νίκης, ένα Όραμα, μια στρατηγική κουλτούρα.
Η κουλτούρα που επικράτησε από «εκσυγχρονιστές» και «εκσυγχρονίζοντες», ήταν αυτή του αδυνάτου. Εκεί επιστρατεύτηκε όλη η απαισιοδοξία του ρεαλισμού και αγνοήθηκε πλήρως η θέληση για διεκδίκηση ενός ρόλου. Η άνευρη και αλλεργική προς τις πρωτοβουλίες Ελλάδα, (αναφορικά με το «επιχειρείν» της εξωτερικής πολιτικής) ανάλωσε ως επί το πλείστον την εξωτερική της πολιτική στα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία και τα Σκόπια. Οι όποιες περιφερειακές πρωτοβουλίες προτάθηκαν, χαρακτηρίστηκαν ως «μεγαλοϊδεατισμοί». Καμία χώρα και κανένας λαός δεν μπορούν να ακμάσουν αν δεν έχουν αυτό που λέει ο Φρεδερίκος Νίτσε ως «ένα σπαθί και εκατό επιθυμίες να κρέμωνται από αυτό». Ένα Όραμα.
Η Εξωτερική Πολιτική, ξεκινάει από το σχολείο, ξεκινάει από την ιδέα εκείνη που προελάυνει στην κοινωνία. Από την ιδέα εκείνη που θεσμοί και κανόνες ορίζουν το πολιτειακό γίγνεσθαι της χώρας. Εξωτερική Πολιτική, είναι η Δικαιοσύνη και τα Πανεπιστήμια καθώς μέσα από όλα αυτά, διαμορφώνεται ο πολίτης του οποίου τα συμφέροντα θα προστατευθούν. Όσο πιο άξιος είναι ο πολίτης, τόσο πιο άξια προστατεύονται τα συμφέροντά του εκτός της χώρας.
Αντί του μηδενισμού που μας πρότειναν (αναφορικά με το ποιά είναι η θέση της χώρας μας και όχι με βάση τη θέση που μπορεί να είναι) οφείλουμε να δημιουργήσουμε εκείνο το όραμα που θα μας οδηγήσει σε μια νέα, πιο θαρραλέα στρατηγική κουλτούρα και άρα σε μια πιο υπεύθυνη και εξωτερική πολιτική που έδρα της θα έχει τη Μεσόγειο. Αν για κάποιους οι Δελφοί πρέπει να συνεχίσουν να «πετάγονται στη θάλασσα», τότε εμείς οφείλουμε να απαντήσουμε ότι χωρίς Δελφούς, χωρίς ομφαλό και χωρίς σημείο αφετηρίας, τίποτε δεν μπορεί να δημιουργηθεί. Η εξωτερική πολιτική θα γίνει η διέξοδος της Ελλάδας από αυτήν την πολυπαραγοντική κρίση και αυτή είναι η Επανάσταση που πρέπει να πετύχει όπως πέτυχε και αυτή του 1821.
* Toυ κ.Αλ.Δρίβα
υπ. Δρ. Διεθνών Σχέσεων,
Συντονιστή της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ.
